In het boekenkastje bij het Zonneplein, een door Jo Mulder in Amsterdamse Schoolstijl ontworpen plein in Amsterdam-Noord, ‘waar het altijd regent, zelfs als de zon schijnt’ vind ik een vierkant boekje, slap van het vocht, kaft kromgetrokken, zompige bladzijden. De wind jaagt over het plein, je zou verwachten dat die alles droog blaast, ook dit kleinood, maar het is eind december, alles wat in dit kastje staat voelt klam en waterkoud. Het boekje bevat zwart-witfoto’s van speelgoeddieren. Ik scheur de pagina met de foto van het speelgoed-luipaard eruit, het papier heeft al losgelaten voordat ik het aanraak. Ik hoef geen kracht uit te oefenen, het zachte overwint het harde, weet het oosten.
Ik heb nog nooit van Stienes Veldkamp gehoord. Het boekje blijkt een persoonlijke encyclopedie, met dieren van Aap tot Zwijn, getiteld Een waarheid als een koe. Ik heb een zwak voor encyclopedieën, omdat ik meen dat meer ordening geen kwaad kan. In hetzelfde kastje tref ik – dit kan geen toeval zijn – Jan Emmens’ Autobiografisch woordenboek. Ik sla het open. Hoewel ook dit boekje als een spons gulzig vocht heeft opgezogen, is het beter uitgerust. De kaft is hard als een plank, – het betreft een robuust oud-bibliotheekboek, gewend van hand tot hand te gaan, vettig als een geplastificeerde menukaart.
‘Eigen mening. Is gewoonlijk van iemand anders.’
‘Woordenboek. De samenhang van een mens is niet groter dan van een woordenboek.’
‘Vermoeiend. Mensen met een minderwaardigheidsgevoel die er voortdurend op uit zijn anderen te betrappen op uitingen van minachting.’
Wat is literatuur anders dan een geest die chaos bezweert en een eigen orde aanbrengt? Emmens gaat in de tas, Veldkamp in de papierbak, behalve de foto van het luipaard. Als ik thuis ben realiseer ik me dat Peter Matthiessens De sneeuwluipaard me gestuurd moet hebben. Dat dier liet zich niet zien, een boek lang niet, als de dood voor de mens. Ik hang de foto uit Stienes Veldkamps encyclopedie aan de muur en google Stienes Veldkamp. Stienes Veldkamp fotografeert inmiddels bomen. Ik bookmark de site: kruinen, bladeren, licht, lucht en waterspiegels. Ik vraag me af of Stienes Veldkamp nog leeft. Eén ding weet ik zeker: iemand betaalt de provider die zijn site host. Wie anders dan Stienes Veldkamp zou zoiets doen?