my own private wikipedia: samuel beckett (2)

[maar bijna iedereen kan naar Godot kijken tot het doek valt]

Voor de meeste lezers die Beckett nog niet kennen, komen zijn romans over als één lange, verbijsterende enigmatische episode. In deze omstandigheden is het al te gemakkelijk om het boek neer te leggen. Er wordt gewoon niet genoeg plezier opgewekt op traditionele wijze om ons over ons onbegrip heen te trekken. In het theater is de situatie heel anders. De lijfelijke aanwezigheid van de acteurs op het toneel creëert een gevoel van realiteit en mogelijke identificatie, dat vervolgens op komische wijze wordt ondermijnd door absurde plots en dialogen, zodat de spanning tussen bevestiging en ontkenning van de realiteit, aanwezig in al Becketts werk, ten tonele wordt gebracht in het contrast tussen de geloofwaardige acteur en de onverklaarbare, verwarrende wereld waarin deze zich bevindt. Tegelijkertijd maken de sociale conventies van het theater – we zitten gedurende een bepaalde tijd respectvol opgesloten in een beperkte ruimte – het veel aannemelijker dat de sceptische nieuwkomer een werk van Beckett van het begin tot het einde zal volgen, dat hij de tijd zal hebben om zich te laten betoveren door de ritmes van de taal, en de relatie zal gaan begrijpen tussen wat hij ziet en hoort en een herkenbare, menselijke natuur. Er zijn maar weinig lezers die zich door The Unnameable kunnen worstelen of door How it is, maar bijna iedereen kan naar Godot kijken tot het doek valt. Om kort te gaan, de emotionele ervaring van in het theater zijn geeft de noodzakelijke stimulans om het enigma aan te pakken dat Becketts werk meestal biedt bij een eerste kennismaking. Zo zijn er ook mensen die we pas interessant beginnen te vinden wanneer de omstandigheden ons dwingen lange tijd in hun gezelschap door te brengen, op kantoor misschien, of op een lange reis. Bij Beckett is de beloning aanzienlijk en kan die zelfs verandering brengen in iemands levensvisie. In dit opzicht staat deze benadering van romans duidelijk op één lijn met het algemene idee dat sommige werken een ‘makkelijke start’ bieden voor een bepaalde auteur. ‘Met welk boek kan ik het beste beginnen?’ is een intelligente vraag wanneer je aan een complexe schrijver gaat beginnen, en als die keuze juist is, kan dit de doorslag geven of je die auteur zal blijven lezen. Als je Beckett begint te lezen met How it is houdt dat waarschijnlijk in dat je nooit meer een Beckett leest. […] Voor Joyce is taal gebruiken winnen; voor Beckett is taal gebruiken verliezen. Verliezen, of liever gezegd, mislukken, betekent dat je de onmacht van taal laat bovenkomen, dat je die niet verbergt en iets anders pretendeert.