[to be inserted here… omdat ik me een toekomst voorstel waarin verhalen belangrijker zijn dan rechten, we hebben verhalen harder nodig]
Wound, Rebecca Solnit (essay uit: The Faraway Nearby, 2013)
***
Rebecca Solnit schreef een essay over lepra, ‘the separation sickness’, met daarin een zin die me niet loslaat: ‘what you cannot feel you cannot take care of’. Lepra, veroorzaakt door een bacil, tast zenuwen aan, lichaamsdelen blijven leven, maar handen en voeten worden gevoelloos, patiënten branden hun vingers aan gloeiende kookplaten en sigaretten. ‘Not the disease but the patient does the damage. You begin nicking, burning, bruising, abrading and otherwhise wearing out your fingers, toes, feet, hands, and then losing them.’
De afwezigheid van pijn is gevaarlijk. Pijn beschermt je. ‘[…] pain and sensation define the self; what you cannot feel is not you; what you cannot feel you do not readily take care of.’ Ik vat wat Solnit schrijft figuurlijk op, dat gebeurt voortdurend, haar zinnen ontplooien, daarom is haar boek zo’n kopstoot. Je voelt niet dat er iets in je oog zit, je knippert niet, je oog droogt uit, je wordt blind. Of je wrijft juist te hard waardoor je hoornvlies beschadigt. Je wordt blind. Niet de ziekte beschadigt je, je beschadigt jezelf.
Solnit beschrijft in Wound hoe Che Guevara, als jonge student medicijnen, leprakolonies en ziekenhuizen bezoekt (The motorcycle diaries). Ze heeft het over empathie, pijn, en hoe een leven kan veranderen – wanneer? bij welk verhaal? Daar gaat haar hele bundel over, niet alleen dit essay. ‘Not everyone has the will or the warmth’ om ijs te breken, om een hart te doen smelten. Che Guevara schudde de handen van patienten, zonder handschoenen, en na hun bezoek, zo vertelden sommige patiënten later ‘waren mensen aardiger tegen hen’.
Juist als je niks meer voelt moet je extra voor jezelf zorgen. Of voor anderen? Wanneer stap je uit je verhaal? Ik herinner me Rachel Armstrong wiens kijk op het leven onherstelbaar veranderde nadat ze een leprakolonie bezocht. Ik herinner me dat je kauwgom moet kauwen om je oog vochtig te houden. Note to self: The motorcycle diaries kijken. Na het lezen van de essays in The Faraway Nearby weet ik waarom ik me aangetrokken voel tot het genre. Een essay is een glas water uit de oceaan geschept en er weer in teruggegoten (Solnit), een verhaal zonder duidelijk begin en einde. Het leven, als je dat ruimer opvat dan alleen dat van jezelf.
‘So, though we did not know it, wandering was our real work anyway.’
– The Faraway Nearby, Rebecca Solnit