Een oog moet bewegen, anders wordt de wereld zwart. Je moet de dingen niet letterlijk nemen, maar woordelijk. Wat er staat, staat er niet voor niets. Basale ritmes van het menselijk lichaam: hartslag, ademhaling, loopbeweging. Als je wil kun je met één krant een leven doen, niemand wil dat, ik glijd over de zinnen heen. Het nieuws woordelijk nemen is een optie.
In the 1870s, Flaubert began keeping a record of what he judged to be the most idiotic patterns of thought promoted by the modern world in general and by the newspapers in particular. Published posthumously as The dictionary of Received Ideas, this collection of bromides, organised by topic, was described by its author as an ‘encyclopédie de la bêtise humane’ (an encyclopaedia of human stupidity).
Here is a random sampling of its entries.
ABRICOTS – Nous n’en aurons pas encore cette année.
BUDGET – Jamais en équilibre.
CHAT – Les chats sont traîtres. Les appeler tigres de salon. Leur couper la queue pour empêcher le vertigo.
CLOWN – A été disloqué dès l’enfance.
DIAMANT – On finira par en faire! Et dire que ce n’est que du charbon! Si nous en trouvions un dans son état naturel, nous ne le ramasserions pas!
SUICIDE – Preuve de lâcheté.
TEMPS – Eternel sujet de conversation. Cause universelle des maladies. Toujours s’en plaindre.
VACCINE – Ne fréquenter que des personnes vaccinées.
It is worth noting how many of the Dictionary’s clichés touch on sophisticated disciplines such as theology, science and politics, without however, going anywhere very clever with them: the ‘received ideas’ consist of exotic or intricate facts married to a stubborn narrowness of mind. In the past, Flaubert implied, idiots had no clue as to what the carbon structure of diamonds was. Their shallowness had been entirely and reliably evident.
But now the press had made it very possible for a person to be at once unimaginative, uncreative, mean-minded and extremely well informed. The modern idiot could routinely know what only geniuses had known in the past, and yet he was still an idiot – a depressing combination of traits that previous ages had never had to worry about. The news had, for Flaubert, armed stupidity and given authority to fools.
José Ortéga y Gasset heeft het over het onnadenkende lezen, ‘het simpele geestelijke schaatsen’, het glijden, het horizontale lezen, dat hij het liefst vervangen ziet worden door het verticale. Het afzakken in de kleine afgrond die elk woord is – hij noemt dat ‘een schitterende duik zonder duikerpak’.
Het uiteenrafelen van zinnen, je in ze onderdompelen…elk woord op zich nemen en erin duiken in plaats van je tevreden stellen met de oppervlakte…afdalen in de ingewanden van de betekenis, het lichaam dat ze hebben nauwkeurig van binnen bekijken om opnieuw aan de oppervlakte te komen, meester over het geheim dat ze in zich dragen. Dat schiet natuurlijk niet op.
Bijeenkomsten zijn horizontaal. Ik glij horizontaal langs de mensen, de mensen glijden horizontaal langs me – inclusief de woorden.