Multatuli schreef liever waar dan mooi (Hans van den Bergh, De last van leugens). Als je werkelijkheid wil zit literatuur in de weg. Omwille van stijl doe je concessies. Je kleedt de baby mooi aan en niemand ziet het kind.
‘De kunst eist iets afgeronds, iets compleets, dat de natuur nooit levert. Wie zich toelegt op waarheid moet wel hakkelige dingen voortbrengen.’
Hij vond een uitweg uit dit dilemma, kunst of werkelijkheid.
Ameleia, zorgeloosheid, nonchalance.
Een manier van werken, een ongebonden vorm, waarin hij onmiddellijk kon noteren wat zich aandiende, de werkelijkheid niet in een vorm hoefde te wringen. Beweeglijk. De Ideen.
In Idee 81 (van de 1282) zet moeder Parábel vader Poiètès (Het Echte Schrijven) buiten de deur:
Smart maakt onbillyk. Parábel werd boos op Poiètès, die ‘t niet helpen kon. Zy scheidde van tafel en bed, en nam haar meisjesnaam aan: Ameleia.
Zy scheurde den kleine ‘t valse jurkje af, dat de aandacht wegstal. Daarop toonde ze ‘r kind aan vele mensen, en vraagde met de ogen:
‘Hoe vindt ge myn kind, myn schat, myn alles?’
Een der velen zeide: ‘Indecent.’
De anderen zeiden niets. Zy hadden de vraag der moeder niet verstaan, en zagen ‘t kind niet.
Dit bedroefde Ameleia. Zy verzoende zich met Poiètès, die ‘t graag deed. En ze noemde zich Parábel, als vroeger, en tooide haar kind als te-voren.
‘Ach,’ riep ze, ‘dan ziet men toch het jurkje, en die lieve strookjes, en die linten! Misschien zal men in ‘t eind letten op myn kind, en ‘t schoner vinden dan z’n tooi.
Waarom zet ze niet door?
Waarom verzoent ze zich?
Make a choice, never look back, the teacher says.
Dingen gebeuren.
De Ideen, een verzameling ‘verhalen, vertellingen, geschiedenissen, parabelen, opmerkingen, herinneringen, romans, voorspellingen, mededelingen, paradoxen.’
Bij het woord mededelingen gaat mijn hart sneller kloppen.
Ameleia, geuzennaam.