Google laat haar ballonnen los, ik zie ze opstijgen, op weg naar de stratosfeer, waar ze hun werk zullen doen, zich zullen laten meedrijven op luchtstromen, ‘twice as high as airplanes and the weather’. Eindelijk. Ik zit achter mijn schermpje, in het donker, eet een bak popcorn en prijs me gelukkig na de uitvinding van de camera te leven, en tijdens internet. Gek idee, dat er op die hoogte geen weer is.
Je voegt twee dingen samen die nog niet eerder zijn samengevoegd. En de wereld is veranderd. De mensen hebben het op dat moment misschien niet in de gaten, maar dat doet er niet toe. De wereld is hoe dan ook veranderd. Zo begint het laatste boek van Julian Barnes (Levels of Life, 2013). Dit was de eerste alinea, dit zijn de exacte woorden van Julian Barnes, hiermee wilde hij starten.
Als een citaat een soort foto is, is een citaat van de eerste bladzijde in een boek wellicht een soort foto net los van de grond, ingezoomd, je kunt je moeilijk oriënteren, het blijft ongewis waar de schrijver je heenvoert, je bent vol verwachting, enigszins gespannen, overgeleverd. Julian Barnes schrijft, twee dingen komen bij elkaar en soms verandert dat de wereld (onscherpe foto).
Hij somt in vogelvlucht op wat voor fotografie en aeronautica (‘ballonvaart’) kwam. De evolutie lijkt weer even een verhaal met een plot: de rudimentaire menselijke contouren op de wand van een grot, de eerste spiegel, de ontwikkeling van de portretkunst, de wetenschap van de fotografie – stappen die de mens in staat stelden beter naar zichzelf te kijken, met een steeds grotere natuurgetrouwheid.
De eerste luchtfoto is een moment van ‘cognitieve verandering’, schrijft hij. ‘Eerst Nietzsche, dan Nadar [die die eerste luchtfoto maakte]. God is dood, en kan ons dus niet meer zien. Dus moeten wíj ons zien. En Nadar gaf ons daarvoor de afstand, de hoogte. Hij gaf ons Gods afstand, de blik van God.’ Google geeft ons Alomvattendheid. Ze tapt in op ons verlangen naar volledigheid.
Hoogteverschillen, Julian Barnes, vertaling Ronald Vlek (atlascontact) en Youtube, Googles home cinema