Een ontwerper stelt zichzelf drie vragen, zegt Bill Verplank, terwijl hij op een vel papier een gezicht tekent. Hij houdt van rust, orde en overzicht, niet van verrassingen, hij kondigt alvast aan dat het allemaal hoevragen zijn. Zou dat het leven eenvoudiger maken? In plaats van je af te vragen ‘waarom doe ik dit’ of ‘wat doe ik’ stilstaan bij ‘hoe doe ik dit’.
Zijn manier van tekenen is rustgevend, het lijkt of iedereen dit kan, hij trekt één lange zigzaglijn, een neus, een kin, een stip als oog. Al doende leidt hij zorgvuldig de aandacht af van de woorden. Hij visualiseert, vat samen. Een mens! Naast het gezicht verschijnt een bol. Een ontwerper wil dat je die bol, de wereld, iets aandoet (‘affect the world’). De eerste vraag die een ontwerper stelt is ‘how do you…do?’
Verrassend genoeg is het repertoire beperkt, ik schrok daarvan. We hebben twee mogelijkheden, meer niet. We kunnen een object manipuleren of op een knop duwen en een systeem iets laten doen. Twee wereldbeelden liggen hierachter verscholen, die van het handvat, de handgreep, de handel (‘continuously control’) en die van de knop (‘discrete control’). Nabijheid en intimiteit versus afstand en er vanaf willen zijn.
De werkelijkheid is weerbarstig. De wereld wil natuurlijk niet, waarom zou ze, ze werkt tegen. De mate van weerstand (‘feedback’) zal bepalen hoe je je voelt (tweede vraag: how do you…feel?). Een ontwerper wil geruststellen, op het gemak stellen, emoties afvlakken. Dit aspect van het ontwerpvak beangstigt me het meest. Een ontwerper wil gevoelens controleren, in de dubbele betekenis van het woord. Hij bepaalt of het koud of warm is, emotioneel gezien.
Lezen is ijskoud.
Derde en laatste vraag: How do you…know? Een ontwerper is een gastheer, in je hoofd, hij wil niet dat je verdwaalt. Hij wil dat je op elk moment weet waar je bent, waar je vandaan komt, waar je naar toe kunt. Die opvatting deel ik, het mysterie moet niet in verdwalen zitten. Het mysterie wordt groter als alles kristalhelder is. Kennis en overzicht. Helder conceptueel model. Ontwerper stelt zelden ikvragen. – Designing Interactions, Bill Moggridge