Michelle Teran heeft een manier gevonden om bij huizen naar binnen te kijken en getuige te zijn van ‘unintentional moments of intimacy’. Ze pikt signalen op van draadloze bewakingscamera’s en zet die signalen om in beeld. Dat blijkt verrassend eenvoudig. Haar kunstpraktijk is een combinatie van schatzoeken en vissen en de glibberige vis voor onze voeten werpen: eindeloos rondlopen, geduldig wachten tot ze ergens een radiosignaal oppikt, de antenne richten, de bron lokaliseren, dichterbij proberen te komen, tot ze beet heeft – een stabiel beeld op haar beeldschermpje van een situatie, meestal op een paar meter afstand waar ze staat, in een slaapkamer, een huis, een winkel, een bordeel, een ruimte waarvan iemand vindt dat die bewaakt moet worden. Dat het zo dichtbij is maakt het spannend. Dat de beelden niet bedoeld zijn als beeld, zeker niet voor willekeurige derden. Dat het op dat moment gebeurt. De eigenaar kan ieder moment de deur uitstappen en Michelle bezig zien, al gaat ze – althans nu – tamelijk onopvallend te werk. De radio-ontvanger heeft een klein rond schotelantennetje en past gemakkelijk in een handtas (consumenten-apparatuur, verkrijgbaar voor minder dan 100 euro). Michelle kan de vis terugwerpen of besluiten de vangst mee naar huis te nemen. Dan duwt ze op ‘record’ en neemt de beelden op: een man die een sexshop binnenloopt, een halve persoon die de vloer schoonmaakt aan de rand van het beeldscherm, een portier van een auto, de ingang van een bordeel, een aflevering van Nils Holgersson.
We liepen door de stad en verzamelden beelden voor Michelle. Zij liet de beelden vallen op Google Earth, op Maastricht, op de exacte locaties waar we de beelden onderschept hadden. Dit is precies wat Google wil, dacht ik, toen we als spookrijders over virtueel Maastricht vlogen en de beelden nog een keer bekeken. Ze vervaagt liefdevol kentekenplaten van auto’s, ze fotografeert alleen voorkanten van huizen, geen achterkanten, geen binnentuinen, omdat ze weet dat wij dat zelf wel zullen doen. Mijn angst voor het verlies van privacy, voor volledige transparantie (kwestie van tijd) is een achterhoedegevecht, vergelijkbaar met de afkeer die vorige generaties voelden bij de introductie van de gloeilamp (electriciteit in huis!) en de trein (de melk wordt zuur!). Terwijl wij in de kou door Maastricht liepen had Michelle lekker warm op youtube filmpjes verzameld, over eentje was ze bijzonder enthousiast. Een man stond achter zijn huis en liet een radiografisch bestuurbare helikopter opstijgen. De camera zat in de helikopter en verloor hem geen moment uit het oog. De man filmde dus zichzelf. Op de achtergrond zeg je bloempotten, zijn huis, plastic balkonmeubilair, een raam met vrouw en kind die geen acht sloegen op zijn bezigheden. De helikopter steeg hoger en hoger, de man werd steeds kleiner. Nooit kwam hij in de verleiding een paar meter naar links of rechts te vliegen en bij de buren naar binnen te gluren. Hij vloog braaf op en naar langs de verdiepingen van zijn eigen huis. ‘Why so gentle,’ was het commentaar van iemand onder het filmpje. ‘Start exploring.’ Als je het zelf niet doet, doet de buurman het wel of een kunstenaar. – Athoslaan 5, Maastricht (Huis van Bourgondiën, ubermatic.org)