De waarheid is echter, zoals ieder weet, datgene wat de wereld eenvoudiger maakt. – Antoine de Saint-Exupéry
Om de mens en zijn behoeften te begrijpen, om het wezenlijke in hem te leren kennen, moet gij niet gaan redetwisten over uw tegenovergestelde opvattingen, van welker juistheid gij allen overtuigd zijn. Zeker, gij hebt gelijk. Gij hebt allen gelijk. Met behulp van de rede kunt gij alles aantonen. Zelfs degene die aan de bultenaars de schuld geeft van alle onheilen op de wereld, heeft gelijk. Als wij de bultenaars de oorlog verklaren, zullen wij gauw genoeg in vuur geraken. Wij zullen wraak nemen over de misdaden van de bultenaars. En het is waar, ook de bultenaars begaan misdaden.
Om het wezenlijke van de mensen te leren kennen, moeten wij voor een ogenblik vergeten wat hen verdeelt. Als wij eenmaal de redenen der verdeeldheid aannemen, dan volgt daar een hele koran van onwrikbare waarheden, en de dweepzucht ervan, uit voort. Men kan de mensen verdelen in mensen van rechts en in mensen van links, in gebochelden en in niet-gebochelden, in fascisten en in democraten, en die onderscheidingen zijn onaanvechtbaar.
De waarheid is echter, zoals ieder weet, datgene wat de wereld eenvoudiger maakt, en niet datgene wat verwarring sticht. De waarheid is de taal die het algemene uitdrukt.
Newton heeft niet een wet ‘ontdekt’ die lange tijd verborgen was gebleven zoals de oplossing van een rebus, maar Newton heeft een scheppende werking verricht. Hij heeft een menselijke taal gevormd waarin zowel het vallen van een appel als het rijzen van de zon kan worden uitgedrukt.
Niet datgene wat aangetoond wordt is de waarheid, maar datgene wat vereenvoudigt.
Waar dient het toe te redetwisten over leerstellingen? Zij kunnen allemaal als juist worden aangetoond, en zij zijn allen met elkaar in strijd.
Het rijk der mensen, Antoine de Saint-Exupéry (vert. J. Brouwer)