In de film duurt het langer dan in het boek voordat duidelijk wordt wat er met Bauby aan de hand is. In de film word je samen met hem wakker, je kijkt in de gezichten van doktoren en verplegers die praten. In het boek komt Bauby direct ter zake. Hij overleeft een beroerte – maar met een onverbiddellijk vonnis: als een gevangene, opgesloten in zijn lichaam. Bauby lag 20 dagen in een diepe coma, zweefde enkele weken in mist en slaperigheid, daarna drong het absolute van de schade tot hem door. Toen ging hij aan het werk. Schrijven. Met de geest van een volwassene, de hoop van een kind. Want in het begin was er hoop. Een boek schrijven zonder metaforen is vrijwel onmogelijk. Ideeën worden geboren. Woede ontvlamt. De geest rebelleert. Wat een eikel! ‘Ik heb pijn in mijn hielen, een loodzwaar hoofd en het gevoel dat een soort duikerpak mijn hele lichaam omknelt,’ schrijft Bauby. De zin is een overwinning, hij staat op papier. Als het je lukt, als het je geest lukt om zich 15 minuten niet te laten afleiden, kan schrijven die dag lukken, al vraag ik me af hoe dat is voor Bauby. Laat een locked-in geest zich net als elke niet locked-in geest afleiden door wat hij ook had kunnen ondernemen in plaats van schrijven? Televisie kijken, naar de vuurtoren geduwd worden, mijmeren, fantaseren. Ik lees een gids die helpt bij het schrijven van een essay: ‘Realize that when you first sit down to write, your mind will rebel. It is full of other ideas, all of which will fight to dominate. You could be looking at Facebook, or Youtube, or watching or reading online porn, or cleaning the dust bunnies from under your bed, or rearranging your obsolete CD collection, or texting an old flame, or reading a book for another course, or getting the groceries you need, or doing the laundry, or having a nap, or going for a walk (because you need the exercise), or phoning a friend or a parent – the list is endless. Each part of your mind that is concerned with such things will make its wants known, and attempt to distract you. Such pesky demons can be squelched, however, with patience. If you refuse to be tempted for fifteen minutes (25 on a really bad day) you will find that the clamor in your mind will settle down and you will be able to concentrate on writing. If you do this day after day, you will find that the power of such temptations do not reduce, but the duration of their attempts to distract you will decrease. You will also find that even on a day where concentration is very difficult, you will still be able to do some productive writing if you stick it out.’
[Bauby 3/7]
[bij het lezen van Vlinders in een duikerpak, Jean-Dominique Bauby (2008, vert. Martine Woudt) en The Diving Bell and The Butterfly (vert. Jeremy Leggatt) en filmscript Ronald Harwood, en Essay.app, een introductie, Julian Peterson]