‘Er zijn heel veel mensen die alleen lezen om niet te hoeven denken.’
Voor mij begon mijn zoektocht misschien toen ik bij Ivan Illich las dat een auto zich gemiddeld genomen niet sneller door een stad beweegt dan een paard en wagen deden in de negentiende eeuw. – A.IJ. van den Berg
A.IJ. van den Berg schrijft op zijn boeklog over loggen. In een bespreking van Future Hype van Bob Seidensticker op 29 maart 2018 schrijft hij:
Ook het boek is een technologie. Al bestaan boeken in de huidige vorm al zo lang dat het makkelijk is om te vergeten dat er reeksen van ontwikkelingen nodig waren voordat de mensheid zijn talige uitingen zo handig en duurzaam wist op te slaan.
En zelfs dit boeklog is technologie. Nog afgezien van alle techniek die nodig is om u deze woorden voor te zetten: zoals het scherm waar u naar kijkt, de internetverbinding die deze regels daar naar toe zond, en de database ergens in Los Angeles waar alle tekst permanent staat opgeslagen.
Boeklog is een technologie voor mij om beter te lezen. Want door achteraf nog eens aantekeningen te gaan maken over wat er zoal gelezen werd, stel ik betere vragen aan boeken. Daar komt dan bij dat me niet zelden pas duidelijk is wat ik denk op het moment dat ik dat probeer vast te leggen in woorden.
Ik had deze zinnen ook met de hand in een schriftje kunnen schrijven vanochtend, als ware ik een Paul Valéry. Alleen hebben de uitvinding van de database, en het internet, dat schrijven over boeken voor mij verrijkt. Het is op een website simpeler om plaatjes bij mijn woorden te zetten. En ik kan een tekst als deze in dossiers zetten, waardoor die automatisch een nieuwe en verrassende verbinding kunnen aangaan met wat ik al eens eerder schreef. Door mijn woorden bovendien vrijwel meteen publiek te maken, moet ik enige moeite doen op deze logjes; alleen al om ze leesbaar te houden; wat mijn eigen woorden op termijn ook voor mijzelf begrijpelijker houdt.
Wel is me ook duidelijk dat een website een uiterst fragiel ding is, waarvan het bestaan ineens voorbij kan zijn. Terwijl zelfs de oudste schriftjes die Paul Valéry eind 19e eeuw vol schreef nog tijden zullen blijven bestaan. – boeklog: wat hij las, en of dat wat was
[Deze post wil ik bewaren omdat hij zo goed het effect verwoordt van schrijven: je weet vaak pas wat je denkt op het moment dat je poogt te schrijven. Lezen voorkomt denken, je hoeft niet te denken, andermans hoofd denkt, een gedachte die ik ontleen aan Georg Christoph Lichtenberg (veel mensen lezen alleen om niet te hoeven denken). Ook zo waar over loggen: je doet beter je best op je aantekeningen omdat je publiek schrijft, dit heeft voordelen voor je toekomstige zelf, al weet je onmogelijk welke.]