‘Art is processing the world and spitting it out in the face of your audience,’ schrijft Heleen van Royen op Facebook (20-10-2012). Ze bedenkt haar borsten met haar handen. Internet doet hetzelfde.
Ik kan dagen vullen met het bekijken van video’s van gedomesticeerde varkentjes en egeltjes – kleiner dan klein voegen ze een dimensie aan dat begrip toe, worsten van mensenvingers willen voortdurend aan ze zitten.
In An anthropology of the Moderns gaat Bruno Latour als een antropoloog te werk. Hij richt de blik op zichzelf. Noteert met wranger wordende ironie de kloof tussen wat ‘de modernen’ zeggen en wat ze doen.
Werden blanken hun huis uit gejaagd? Nee, ze gingen zelf. ‘They have conquered the world and yet still lack room.’ Zijn ze rationeel? Nee, ze geloven dat ze weten, en ze weten dat anderen geloven.
‘We are those who do not construct our gods.’
‘We speak literally and not just figuratively.’
‘We have a passion for knowledge.’
De modernen leven in een wereld, die ze vierdimensionaal noemen – al heeft niemand die dimensies ooit ervaren. Ze hebben ‘experience’ gereduceerd, werkelijkheid opgeofferd, om ongevalideerde uitspraken te doen.
Als je uitgaat van representaties (mentale constructies) om die vervolgens terug te vinden in de wereld… leef je in een omgekeerde wereld. Het klopt altijd en het zegt niks.
‘There is a dizzying gap between experience and its representation.’
We zijn nooit modern geweest, zegt Bruno Latour.
Net zoals gas geproduceerd en uitgespuugd wordt door pijpleidingen en patenten, door Russische mafia en afspraken met Oekraïne, vooronderstelt kennis allerlei punten (laboratoriumjassen, budgetten, microscopen, specifieke taal, bepaalde tijdschriften, patenten) waarlangs informatie moet bewegen om kennis te worden. Kennis is een constructie.
Constructies moeten weldoorvoed zijn. Niet gereduceerd.
Het is niet redelijk dat de modernen alle andere vormen van taal, manieren om iets over de wereld te zeggen, verdacht maken.
(bij het lezen van An inquiry into modes of existence, an anthropology of the moderns, Bruno Latour)